ارز فیات یا Fiat Currency و تفاوت آن با ارز دیجیتال دارد؟
ویرا اکسچنج
ارز فیات یا فیات کارنسی همان سکه‌های فلزی و اسکناس‌های کاغذی است که در خرید و فروش‌ها از آن استفاده می‌شود. پول فیات در واقع همان ارز رایج هر کشور همانند دلار آمریکا، ریال ایران و … است که در میان عموم قابل اعتمادتر و پایدارتر بنظر می‌رسد. ارز فیات ایران و دیگر کشورها بدون ارزش ذاتی بوده و تنها براساس مقررات دولتی به عنوان ارز قانونی آن کشور مشخص می‌شود. خرید ارز فیات و روی کار آمدن این ارزها جایگزینی برای پول کالایی و نماینده ارز رسمی هر دولت شد. Fiat Currency از کالاهای فیزیکی همانند طلا و نقره پشتیبانی نمی‌کنند و تنها اعتبار دولت صادرکننده تعیین کننده اعتبار آن هاست.
بنابراین یکی از تفاوت ارز دیجیتال و فیات را قدرت دولت در تعیین ارزش پول فیات می‌توان درنظر گرفت. این در حالی است که دولت‌ها هیچ نقشی در تعیین ارزش انواع ارز دیجیتال ندارند. تا چند سال پیش پول تنها به شکل اسکناس و سکه وجود داشت؛ اما با پیدایش ارز دیجیتال ارتباطات مالی دستخوش تغییراتی گردید. اما اکثرا از ماهیت این تکنولوژی جدید اطلاعی ندارند. از این رو در ادامه این مطلب از وب سایت صرافی آنلاین ارز دیجیتال ویرا اکسچنج ضمن بر توضیح ارز فیات قصد داریم به تفاوت ارز دیجیتال و فیات بپردازیم.
ارز فیات چیست؟
ارز فیات یا پول فیات بدون پشتوانه در واقع همان واحد پولی کشورها می‌باشد. Fiat Currency فاقد هیچگونه ارزش فیزیکی است و تنها یک تکه کاغذ یا سکه می‌باشد. این ارزها در حقیقت سکه‌ها و اسکناس‌های رایج امروزی هستند که در سرتاسز جهان به‌منظور خرید و فروش کالا، مبادلات اقتصادی، تجاری و سرمایه گذاری استفاده می‌شوند. پول فیات جایگزینی برای پول کالایی و استاندارد طلا است. یکی از مشکلات مهم این ارزها امکان چاپ بدون محدودیت آن‌هاست که سبب تولید بی‌رویه و افزایش تورم خواهد شد. برخی از نمونه‌های پول فیات شامل ریال ایران، دلار آمریکا، پوند انگلستان و .. است.
این ارزها توسط دولت‌ها صادر می‌شوند. در دنیای رمز ارزها استیبل کوین هایی همانند ارز دیجیتال تتر نقش ارزهای فیات را دارند. ارزهای دیجیتال امروزه دارای محبوبیت فراوانی هستند؛ همانند ارز دیجیتال اتریوم و یا بیت کوین که از زمان پیدایش تا به اکنون بازدهی قابل توجهی را برای سرمایه‌گذاران بدست آورده است. اما ارزهای فیات برخلاف آن‌ها به دلیل نداشتن پشتوانه‌ای به عنوان کالای فیزیکی و عدم امکان بازخرید، به خودی خود بی ارزش هستند.
تاریخچه پول فیات
در زمان سیچوآن (Sichuan) یعنی قرن 11 در کشور چین، چاپ پول کاغذی برای اولین بار انجام شد. آن‌ها این پول‌ها را برای خرید طلا، ابریشم و نقره استفاده می‌کردند. در قرن 13 دوره کوبلای خان که یکی از نوادگان چنگیزخان مغول بود، در سرزمین‌های تحت سلطه او، سیستم ارز فیات شروع به کار نمود. برخی مورخان نیز معتقدند علت سقوط سلطنت کوبلای خان نیز همین سیستم و ایجاد تورم بعد از آن بود. در قرن 17 بعضی از کشورهای اروپایی نظیر هلند، اسپانیا و سوئد شروع به استفاده از این ارزها نمودند. اما در کشور سوئد این سیستم ناموفق بود و سیستم مالی به استفاده از استاندارد نقره رسیدند.
به تدریج در قرن 18 و 19 فرانسه و تمامی مستعمرات آن و همچنین کشورهای آمریکای شمالی اقدام به استفاده از این سیستم پولی نمودند. اما ایالات متحده در قرن بیستم دوباره به پول کالایی روی آورد. این روند تا 1933 و زمانی که دولت معامله طلا یا پول‌های کاغذی را متوقف ساخت، ادامه داشت. در نهایت ر‌ئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا در سال 1971 (ریچارد نیکسون) ارز فیات را به صورت رسمی جایگزین استاندارد طلا نمود. بعد از این تصمیم‌گیری، در تمامی کشورهای دنیا استفاده از استاندارد طلا متوقف گردید و پول فیات جایگزین آن شد.
مزایای استفاده از ارز فیات چیست؟
اگرچه در میان بسیاری از اقتصاددان‌ها در مورد بعضی از ویژگی‌های ارز فیات اختلاف نظرهایی مشاهده می‌شود، اما این پول مزایایی نیز دارند که در زیر به آن خواهیم پرداخت:
عدم امکان کمیابی
ذخایر طلا و یا پول‌های کالایی در سیستم‌های استاندارد طلا به دلیل فیزیکی بودن امکان نایابی و کمیابی در برهه‌هایی از زمان را داشتند. اما ارز فیات بدون محدودیت امکان تولید دارد.
انعطاف پذیری
بانک‌های مرکزی و دولت‌ها در زمان‌های خاص بحران اقتصادی امکان تاثیرگذاری روی ارزش ارز فیات را دارند.
کم هزینه بودن
چاپ پول‌های کاغذی بدون پشتوانه از ذخیره طلا و پول‌های کالایی بسیار کم‌هزینه‌تر است.
امکان ذخیره سازی آسان
ذخایر طلا و یا پول‌های کالایی به مکانی ایمن و مطمئن برای نگهداری نیاز دارند. این درحالی است که اسکناس کاغذی هزینه و جای کمتری برای نگهداری نیاز دارد.
کاربردی در مبادلات بین المللی
به علت آنکه اغلب کشورهای دنیا این ارزها را به رسمیت می‌شناسند و با آن‌ها فعالیت‌های اقتصادی خود را انجام می‌دهند، امکان انجام مبادلات بین المللی نیز با آن‌ها راحت‌تر است.
معایب استفاده از فیات کارنسی
در زیر به ایرادها و معایب Fiat Currency خواهیم پرداخت:
پیشینه بد
چندین دولت و حکومت تا به حال، با اتکا به پول‌های فیات و تولید بی‌رویه آن‌ها به از دست دادن قدرت و ورشکستگی اقتصادی رسیده‌اند. (همانند قرن 21 ورشکستگی دولت زیمباوه)
ایجاد تورم
از آنجایی که ارز فیات به طور نامحدود چاپ و تولید می‌شود، امکان ایجاد تورم همواره از این طریق وجود دارد.
تفاوت ارز دیجیتال و فیات چیست؟
در دهه 90 ارز دیجیتال با معرفی چند نمونه ناموفق نظیر ریزور لیبرتی و ای گلد ایجاد شد. اما در سال 2009 ارز دیجیتال بیت کوین به عنوان محبوب‌ترین رمز ارز جهان پا به عرصه گذاشت و تحولی شگرف در دنیای کریپتوکارنسی ایجاد کرد. بیت کوین و دیگر آلت کوین ها توانستند دریچه‌ای جدید به سمت اقتصاد جهانی باز کنند. در ادامه قصد داریم به تفاوت ارز دیجیتال و فیات بپردازیم:
برخلاف علت ظهور ارزهای فیات که کنترل بیشتر بانک مرکزی و دولت مردان بود، ارزهای دیجیتال با هدف کنترل زدایی و عدم تمرکز روی کار آمدند.
اغلب رمز ارزها تولید محدودی دارند و برای استخراج آن‌ها نیز پروتکل‌های خاصی تعیین شده است. این پروتکل‌ها برای جلوگیری از ایجاد تورم بوجود آمده‌اند که این امر برخلاف تولید بی رویه ارز فیات و ایجاد تورم است.
استفاده از ارز فیات بسته به پذیرش در کشور مورد استفاده و مرزهای جغرافیایی دارد. اما رمز ارزها هیچگونه محدودیت مرزی و جغرافیایی ندارند.
کریپتوکارنسی‌ها به علت استفاده از سیستم رمزنگاری و کلید خصوصی کیف پول ارز دیجیتال دارای امنیت بالایی هستند. همچنین امکان جعل، سرقت و هک آن‌ها خیلی کم است. اما ارز فیات به آسانی امکان جعل دارد. از طرفی حساب‌های بانکی نیز می‌توانند هک شوند و این پول‌های همیشه در معرض سرقت هستند.
یکی از نکات مهم در رقابت و تفاوت ارز دیجیتال و فیات، میزان پذیرش عمومی پول فیات در مقایسه با رمز ارزهاست. افکار عمومی آنگونه که باید هنوز رمز ارزها را به رسمیت نمی‌شناسند و ارز فیات از دیدگاه آن‌ها مقبولیت بیشتری دارد.
ارز فیات در مقایسه با ارز دیجیتال دارای نوسانات کمی است. ارزهای دیجیتال دنیایی پر از نوسان دارند و افراد کمتری به این دلیل حاضر به سرمایه‌گذاری در آن‌ها و هولد کردن ارز دیجیتال می‌شوند.
آیا امکان جایگزینی ارز دیجیتال با ارز فیات وجود دارد؟
در سال‌های اخیر و با پذیرش بیشتر ارزهای دیجیتال، معاملات با پول نقد روبه کاهش بوده است. از این رو امکان دارد همچنان استفاده از پول نقد کاهش یابد و ارزهای دیجیتال جایگزین آن گردند. همانطور که در حال حاضر کارت‌های اعتباری توانستند جایگزین تراکنش‌های نقدی گردند. با توجه به پیشرفت چشمگیر بازار کریپتوکارنسی، جایگزینی این رمز ارزها با پول فیات امری چندان بعییدی بنظر نمی‌رسد.
پشتوانه پول فیات چیست؟
ارز فیات برخلاف باور متداول در بین مردن که گمان می‌کنند دارای پشتوانه طلا و نقره است، هیچ پشتوانه‌ی فیزیکی ندارد. اعتبار این پول‌ها به ثبات اقتصادی کشور و همچنین میزان عرضه و تقاضای مردمی بستگی دارد. در واقع این رمز ارز از دولت صادرکننده اعتبار خود را می‌گیرند.
